تاثیر تمرینات منتخب استقامتی و مقاومتی بر غلظت های لپتین و گرلین پلاسما در مردان جوان چاق و لاغر

مقدمه و هدف: لپتین و گرلین آسیل دار، هورمون هایی هستند که در موازنه انرژی کوتاه مدت و طولانی مدت دخیل اند. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر یک دوره تمرینات منتخب استقامتی و مقاومتی بر غلظت های در گردش لپتین و گرلین آسیل دار در مردان جوان چاق و لاغر بود. مواد وروش ها: 48 مرد جوان بصورت داوطلبانه در پژوهش حاضر شرکت نمودند. داوطلبان بر اساس نمایه توده بدن به دو گروه چاق (24 نفر، 8/5 ± 5/27 سال، 05/5 ± 176 سانتی متر، 95/8 ± 50/93 کیلوگرم، 59/3 ± 03/31 کیلوگرم بر متر مربع) و لاغر (24 نفر، 6/5 ± 9/26 سال، 12/6 ± 179 سانتی متر، 54/7 ± 20/64 کیلوگرم، 17/2 ± 47/18 کیلوگرم بر متر مربع) تقسیم شدند. سپس آزمودنی ها بطور تصادفی در یکی از گروه های شش گانه (1: چاق-استقامتی، 2: چاق-مقاومتی، 3: چاق-کنترل، 4: لاغر-استقامتی، 5: لاغر-مقاومتی، 6: لاغر-کنترل) قرار گرفتند. قد، وزن، نمایه توده بدن، درصد چربی بدن، حداکثر اکسیژن مصرفی (با آزمون پله کچ-مک آردل)، میزان اشتها (از طریق پرسشنامه اشتهای cnaq)، غلظت گرلین آسیل دار پلاسما، غلظت لپتین، انسولین و هورمون رشد، قبل و پس از دوره تمرینات اندازه گیری شد. همچنین، میزان موازنه انرژی آزمودنی ها در طول دوره تمرینات، از طریق معادله هریس-بندیکت، خلاصه فعالیت های جسمانی و تغییرات درصد چربی بدن برآورد گردید. پروتکل تمرین استقامتی در 12 هفته، روی چرخ کارسنج، بصورت 3 جلسه در هفته، با شدت نسبی و فزاینده 60 تا 80 درصد حداکثر ضربان قلب ذخیره و با مدت زمان متوسط 45 دقیقه تمرین در هر جلسه، و پروتکل تمرین مقاومتی در 12 هفته، از طریق تمرین با وزنه، بصورت 3 جلسه در هفته، با درگیری توده عضلانی بزرگ پایین تنه، با شدت نسبی و فزاینده 40 تا 90 % یک تکرار بیشینه و با مدت زمان متوسط 45 دقیقه تمرین در هر جلسه اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با بکارگیری نرم افزار آماری spss 16 صورت گرفت. طرح اندازه گیری های مکرر (آزمون دو بین و یک درون آزمودنی)، آزمون t همبسته، آزمون t مستقل و آزمون تحلیل واریانس یکطرفه جهت آزمون فرضیات تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از آزمون همبستگی پیرسون جهت بررسی برخی ارتباطات استفاده شد. سطح معنی داری 05/0 > p در نظر گرفته شد. یافته ها: تمرینات منتخب استقامتی و مقاومتی، فقط در آزمودنی های چاق، و نه لاغر، بطور معنی داری باعث کاهش غلظت لپتین سرم، افزایش غلظت گرلین آسیل دار پلاسما و افزایش میزان اشتها گردید و تفاوت معنی داری بین اثر تمرینات منتخب استقامتی و مقاومتی در گروه های چاق یا لاغر دیده نشد. بطور معنی داری، در هر دو گروه چاق-تمرین استقامتی و چاق-تمرین مقاومتی، تغییرات غلظت لپتین بطور مستقیم، و تغییرات غلظت گرلین آسیل دار بطور معکوس، با تغییرات انسولین، تغییرات درصد چربی بدن و موازنه انرژی منفی روزانه همبستگی داشتند، در حالیکه هیچکدام با انرژی ورودی روزانه، انرژی مصرفی روزانه و انرژی مصرفی ناشی از تمرین همبستگی معنی داری نداشتند. همچنین، تغییرات میزان اشتها همبستگی مستقیم و معنی داری با تغییرات غلظت گرلین آسیل دار پلاسما و همبستگی معکوس و معنی داری با تغییرات غلظت لپتین سرم داشت (05/0 > p). نتیجه گیری: تمرین ورزشی اثرات متفاوتی بر سطوح هورمون های گرلین آسیل دار، لپتین و میزان اشتهای افراد چاق و لاغر می گذارد، اما نوع تمرین (استقامتی یا مقاومتی بودن) اثری بر تغییرات حاصله در افراد چاق ندارد. تمرین ورزشی مستقل از تغییرات حاصله در درصد چربی بدن، تاثیری بر سطوحِ در گردش لپتین ندارد، اما افزایش حاصله در سطوحِ در گردش گرلین آسیل دار فراتر از تغییرات حاصله در درصد چربی بدن است. احتمال می رود عوامل دیگری همچون تغییرات غلظت لپتین و انسولین، در تغییرات غلظت گرلین آسیل دار دخیل باشند. تغییرات غلظت لپتین و گرلین آسیل دار با میزان انرژی ورودی روزانه، میزان انرژی مصرفی روزانه و میزان انرژی مصرفی ناشی از تمرین، ارتباطی ندارند، اما با تغییرات درصد چربی بدن و موازنه انرژی مرتبط می باشند.